Kina ugrožava SAD na Bliskom istoku?

EPA/Roman Pilipey

Loše upravljanje koronakrizom uzdrmalo je imidž Amerike na globalnoj sceni.

Odnos američkog predsednika Donalda Trampa prema pandemiji koronavirusa nametnuo je nekoliko pitanja o budućnosti američke hegemonije na Bliskom istoku u svetlu kontinuiranog kineskog uspona. Loše upravljanje koronakrizom uzdrmalo je imidž SAD na globalnoj sceni, a slike haosa i leševa razbacanih po hodnicima nekih američkih bolnica ostavile su na Bliskom istoku negativne utiske o održivosti američke moći, piše Al Džazira Balkans.

U vreme kada je Američka agencija za međunarodni razvoj (USAID) sredinom marta prestala da šalje pošiljke medicinske pomoći u inostranstvo, jer se u SAD pojavila potreba za njima   zbog nedostatka medicinskih potrepština u mnogim bolnicama, bliskoistočni mediji su pohvalili kineski uspeh u prevladavanju pandemije.

Ne prođe dan bez vesti da je Peking pružio medicinsku pomoć prestonicama na Bliskom istoku u borbi protiv pandemije, koja se uglavnom sastoji od medicinskih timova, maski, zaštitne odeće i uređaja za veštačko disanje.

Poslednjih nedeljama su na televizijskim ekranima u arapskim državama prikazivane fotografije kineskih aviona kako sleću na aerodrome glavnih gradova u arapskom svetu, poput Bagdada, Damaska, Rabata i Alžira.

Ljuti na Kinu jer je iz nje potekao virus, ali…

U svetlu takvih dešavanja, stručnjaci u Vašingtonu postavljaju pitanja o pretnji koju Kina predstavlja za američki uticaj na Bliskom istoku.

U poslednjoj deceniji, Kina je povećala svoje ekonomsko prisustvo u arapskoj regiji, postajući prvi trgovinski partner mnogim tamošnjim zemljama. Peking je pojačao svoju geostratešku prisutnost u blizini arapskih zemalja, a službeno je počeo da koristi prvu vojnu bazu izvan kineske teritorije u Džibutiju u avgustu 2017. godine.

Iako postoje mnogi znaci koji upućuju na to da su zemlje u regionu ljute na Kinu kao zemlju iz koje je krenuo smrtonosni virus, pored toga da nije bila u stanju obuzdati širenje virusa unutar svojih granica, kao i pokušaja da to prikrije, na službenon nivou postoji očito izbegavanje politizacije pitanja koronavirusa.

Arapski vladari uzimaju u obzir nemešanje Kine u njihove unutrašnje poslove i ne mogu da rizikuju zaoštravanje odnosa sa Pekingom, posebno u svetlu rasta kineske uloge i međunarodnog položaja, smatraju stručnjaci.

Kina kao najveći investitor

Dagang Sun, profesor na Univerzitetu Fudan u Kini, smatra da su se ekonomski i politički odnosi njegove zemlje sa zemljama Bliskog istoka razvili do te mere da je Kina postala najveći investitor u nekim zemljama regije i najveći trgovinski partner sa velikim brojem njih.

On navodi da njegovu zemlju “ne zanima izazivanje američkog odbrambenog sistema na Bliskom istoku, i ne želi igrati veliku ulogu u pitanjima regije, već veruje u mogućnost postojanja regionalnog i globalnog sistema s više polova ili velikih sila kao alternative za unipolarnu prevlast”.

Ipak, većina stručnjaka smatra da kineske aktivnosti na Bliskom istoku, posebno ekonomske, ne predstavljaju nikakvu pretnju američkoj hegemoniji u regiji. “Uprkos poboljšanju vojnih odnosa Kine sa zemljama regije i Iranom, čini se da je Peking zadovoljan američkom bezbednosnom ulogom u Zalivu”, tvrde oni.