Koliko je endometrioza zastupljena kod žena, koji su simptomi ovog oboljenja, o tome kako se otkriva i leči za N1 govori dr Ilija Golubović, ginekolog-akušer iz KBC “Dr Dragiša Mišović”.
Endometrioza je oboljenje koje je relativno često kod žena i ono podrazumeva lokalizaciju endometrijuma, odnosno sloja ćelija koji oblaže materičnu duplju, van same materice ili u mišićnom sloju materice (adenomioza).
– Ukoliko se endometrijum nalazi samo na unutrašnjoj površini materice onda ta pacijentkinja nema endometriozu, a ukoliko se nalazi na bilo kom drugom mestu, onda možemo da govorimo o stanju, odnosno oboljenju koje se zove endometrioza – objašnjava dr Golubović.
Doktor kaže da prvo mesto na kome može da bude lokalizovan endometrijum, odnosno ćelije koje imaju te osobine, odnosno te karakteristike, a da to nije normalna lokalizacija je sam mišićni sloj materice i to se stanje naziva adenomioza i takođe predstavlja određeno oboljenje sa određenim simptomima, poput uvećane materice, pojačanog krvarenja, odnosno obilne i bolne menstruacije.
– Češće se dešava da se ćelije koje odgovaraju endomerijalnim nalaze na drugim mestima, onim najbližim materici, a to su jajnici, zatim u trbušnoj maramici, na crevima, nekada čak i na kostima i plućima, ali to su zaista vrlo retki slučajevi – kaže doktor.
Kada je u pitanju učestalost endometrioze, gruba procena je da se ona javlja kod pet odsto žena u generativnom periodu.
Doktor kaže da se kod pacijentkinja koja dolaze na laparoskopsko ispitivanje, zbog problema sa zatrudnjivanjem, odnosno fertilitetom, endometrioza otkrije u 35 odsto slučajeva.
– Endometrioza može da oteža nastanak trudnoće, i to bi upravo mogao da bude jedan od simptoma ovog oboljenja – ističe dr Golubović.
Simptomi
Pacijentkinje sa endometriozom imaju manje ili više izražene bolove u karlici, odnosno trbuhu.
Dr Golubović kaže da od onih pacijentkinja koje zbog bolova dolaze na laparoskopsko ispitivanje, u 50 odsto slučajeva se dokaže da imaju endometriozu.
– Jedan od najčešćih simptoma zbog koga se pacijentkinje javljaju je bol u maloj karlici i on može da se javlja u karakteristično vreme, a to je pre menstruacije, na početku, pa i u toku menstruacije. Takođe bol može da bude konstantno prisutan, nevezano za menstruaciju. Bol u toku odnosa je takođe moguć i dosta je čest kada je u pitanju ovo oboljenje – kaže dr Golubović.
Sam nastanak endometrioze je i dalje velika nepoznanica čak i za lekare. Veliko je pitanje kada nastaje. Lekari je u nekom trenutku otkriju, ali se ne može sa sigurnošću reći kada je tačno nastala.
– Postoje bar četiri hipoteze o njenom nastanku. Pitanje je da li postoji jedan faktor ili kombinacija više njih, i to je često individualno. Nastanak endometrioze ne može da se spreči. Pacijentkinja ništa ne može da uradi da to predupredi. Jednostavno, nekome se desi, a nekome se ne desi – navodi doktor i ističe da pored jakih i blagih simptoma, endomerioza može i da bude asimptomatska, taj spektar je vrlo širok.
Kako se otkriva endometrioza?
– Endometriza se najčešće otkriva tokom ispitivanja kojima se podvrgavaju pacijentkinje koje imaju problem sa zatrudnjivanjem. Laparoskopija je jedna od metoda, i podrazumeva vizualizaciju, određenim optičkim instrumentima, trbušne duplje sa akcentom na karličnu duplju – kaže dr Golubović i dodaje:
– Na taj način se mogu videti određene promene koje imaju karakerističan izgled. Često se u stručnoj literaturi navode “čokoladne ciste”, koje su naziv dobile zbog svog tamnog sadržaja, odnosno krvi koja je unutar ciste provela izvestan period i izmenila neke svoje karakteristike, pa je tako od crvene boje postala tamno braon, skoro crna – objašnjava ginekolog i dodaje da se osim toga endometriotske lezije izazivaju stvarane opsežnih priraslica u trbušnoj duplji.
Dr Golubović takođe navodi da kada se radi laparoskopija, “može se sa velikom sigurnošću zaključiti da se radi o endometriozi, koja je po prirodi benigno oboljenje, ali je poželjno to proveriti i potvrditi slanjem uzorka tkiva, odnosno svega što se odstrani, na histo-patološku analizu. Ultrazvučnim pregledom se ne može utvrditi endometrioza, već se može samo sumnjati na pomenuto oboljenje”.
Lečenje endometrioze
Za endometriozu se može reći da je benigno oboljenje jer sa sa njom može živeti, ali je pacijentkinji sigurno bitno ugrožen kvalitet života ukoliko se to oboljenje ne leči.
– Na žalost ovo oboljenje se ne rešava tako lako, ali sa nekim novim pristupima postižu se značajno bolji rezultati – smatra doktor.
– Za lečenje endometrioze laparoskopija i laparoskopsko operativno lečenje su zlatni standard, a ponekada se mora uraditi klasična otvorena operacija. Obično se nakon toga pristupa dopunskom konzervativnom lečenju – kaže Golubović.
Prema njegovim rečima, od lekova se primenjuju gestageni, monofazni peroralni kontraceptivi, derivati testosterona, analozi gonadotropin – otpuštajućeg hormona koji dovode do atrofije, regresije i resorpcije žarišta endometrioze, odnosno endometriotske lezije.
– Kao jedan od rezultata uspešnog lečenja endometrioze može biti trudnoća, ukoliko je pacijentkinja želi i planira, koja dodatno smanjuje verovatnoću ponovnog razvoja endometrioze – navodi doktor Golubović za N1.
