U susret Olimpijskim igrama u Berlinu 1936. van nacističke Nemačke su se vodile sve vatrenije rasprave o tome treba li dozvoliti da se takmičenje održi ili ga ignorisati. U mnogim zemljama se preispitivala moralnost Igara u izvitoperenom režimu, koji se narastao od 1933.
Kampanje za bojkot ili preseljenje svetkovine zahvatile su Veliku Britaniju, SAD, Francusku, Čehoslovačku, Švedsku, Holandiju… Prognani nemački političari i javni radnici, protivnici Hitlerove vlasti, gledali su da se njihov glas čuje gdegod pa i putem prokomunističkih pamfleta kao što su bile “Radničke ilustrovane novine”.
Gnev slavnih fudbalera
Skrštenih ruku nisu sedeli ni u Jugoslaviji. U “Politici” je 5. aprila 1936. osvanuo naslov “Stotinu najpoznatijih beogradskih sportista protiv duha iduće olimpijade”. Radilo se o Rezoluciji čiji je autor bio Vladimir Dedijer, a odobrio je Ivo Lola Ribar. Potpisali su je, između ostalih, i Aleksandar Tirnanić Tirke, Milorad Arsenijević Balerina, Milutin Ivković Milutinac i Đorđe Vujadinović Nosonja, fudbaleri koji su i nadimcima slavljeni zbog podviga na Prvom svetskom prvenstvu u Urugvaju 1930. Potpis su stavili još neki fudbalski reprezentativci iz dva najomiljenija prestonička kluba: Đorđe Lojančić (Jugoslavija), Gustav Lehner i Vojin Božović (BSK).
Najistaknutiji sportisti Beograda su našli nepokolebljive razloge za bojkot:
MOK je odlučio da se naredna olimpijada održi u Nemačkoj. Ali posle političkih promena u Rajhu nekoliko članova Komiteta tražilo je da se ova odluka izmeni i Olimpijada održi u nekoj drugoj zemlji, jer je novi režim u Nemačkoj počeo i kroz sport da vrši svoju propagandu.
A cilj je pravih sportskih olimpijada takmičenje i razvijanje naroda u miru i uspostavljanje prijateljskih veza među njima. Sportski duh je duh pomirljivosti i međunarodne saradnje, duh slobode, jednakosti, demokratije i poštovanja svih naroda i rasa. Organizatori su dali reč da će na OI i arijevci i nearijavci biti smatrani kao punopravni olimpijski borci, ali su na žalost pogazili svoju reč.
Ne sme se učestvovati
Proglas se obraća svim jugoslovenskim sportistima u nadi da neće pristati na pomaganje profanisanja i sporta i OI.
“Jugoslovenski sportisti, od vas se traži da olimpijsku buktinju, simbol mira, slobode i bratstva, prenosite sa Olimpa ka Berlinu, gde se danas bacaju pod noge najuzvišeniji ideali sportske jednakosti. Jugoslovenski sportisti, mi smo svesni značenja i uloge Olimpijade u Nemačkoj i njene organizacije. Mi smo svesni trgovačko-ratničkog značenja sporta koji će biti zastupljen u Berlinu. Zato mi pozivamo sve sportiste iz svih delova Jugoslavije, kojima nije stalo do sportske slave već i do ispravnog shvatanja sportskih ideala, da odbiju svoje učestvovanje. Jugoslovenski sportisti, naše učestvovanje na berlinskim Olimpijskim igrama značilo bi dati za pravo onima koji od sporta prave privilegiju, političku propagandu i trgovinu, uskraćujući pojedinim narodima pravo učešća u sportskom životu, značilo bi dati za pravo onima koji oduzimaju sportu njegovo međunarodno značenje, zbližavanje naroda i održavanje mira i pretvara sport u propagandu rata i isticanja arijevske rase. Zato ne učestvujemo na OI u Berlinu. U ime slobode u sportu, u ime visoko humanih ideala, u ime bratstva i mira, ne sme učestvovati nijedan naš sportista, nijedan pravi sin našeg naroda.”
I pored svih apela, u Nemačkoj se pojavio tada rekordan broj zemalja (49). Pet dana posle proglasa Jugoslovenski savet sportskih saveza je obnarodovao da će Jugoslavija učestvovati. Poslato je 86 takmičara u 11 sportova.
Fudbaleri su odbili da idu. Jedinu medalju osvojio je slovenački gimnastičar Leon Štukelj. Zauzeo je drugo mesto na krugovima.
Vanetova uloga
Jugoslovenski sportisti, kao i sportisti iz još nekoliko zemalja, odbili su da pozdrave Hitlera nacističkim pozdravom na ceremoniji otvaranja 1. avgusta. Za dostojanstveno držanje naših predstavnika najzaslužniji je agitacijom bio atletičar Ivan Stevan Ivanović (1913-1999), poznatiji kao Vane, koji se takmičio na 110 i 400 s preponama.
U grandioznom olimpijskom selu nadomak Berlina prikazivani su propagandni filmovi o kulturi i prirodnim lepotama Nemačke, koji su naišli na dobar prijem. Međutim, prilikom projekcije filma o nemačkoj vojnoj sili Ivanović je s Jovanom Mikićem, takmičarom u troskoku, koji je, inače, bio potpisnik Rezolucije, glasno negodovao: on na engleskom, a Mikić, koji je u partizanima stekao nadimak Spartak, na nemačkom. Pridružili su im se i ostali, pa je projekcija prekinuta.
