Atentati, neuspeli pokušaji ubistava i svrgnuća srpskih vođa i vladara obeležili su istoriju zemlje u protekla dva stoleća, od vožda Karađorđa s početka 19. veka do premijera Zorana Đinđića u prvim godinama 21. veka. Stradali su voždovi, kneževi, kraljevi i premijeri, a “glave su gubili” bilo da su radili dobro za svoj narod ili su bili apsolutisti koji su ga podjarmljivali.
Dok pojedini evropski istoričari njihovu tragičnu sudbinu pripisuju srpskom narodu, sagovornici “Vesti” ukazuju da su iza tih krvavih događaja stajale organizovane grupe ili strani faktor, a u nekim slučajevima i suparničke dinastije.
Istoričar Ognjen Karanović, direktor Centra za društvenu stabilnost, napominje da svako ko iole poznaje srpsku istoriju može da zaključi da je sveprisutni uticaj velikih sila u svim značajnim političkim događajima u Srbiji:
– Upliv stranog faktora je nezaobilazan kad govorimo o ovim, nažalost, brojnim političkim atentatima kod nas. Gotovo sva ubistva srpskih državnika povezuje jedna činjenica, a to je da su pred atentat, kao po pravilu, svi ostajali bez podrške velikih sila. Pošto nije bilo nijedne od tih najmoćnijih država koja bi ih zaštitila, prepušteni su određenim činiocima unutar zemlje koji su ionako želeli njihovo uklanjanje.
Gotovo je neverovatno da je tokom 19. i 20. veka skoro svaki srpski vladar ubijen, nasilno svrgnut s vlasti ili je bio prinuđen da abdicira s prestola.
Meta su bili članovi obe srpske dinastije Obrenović i Karađorđević, pa su za tek nešto više od veka, od 1817. do 1934, ubijena čak tri srpska i jedan jugoslovenski kralj. Iz vlasti su proterani ili su abdicirali vođe Prvog i Drugog srpskog ustanka. Đorđe Petrović Karađorđe, vođa Prvog ustanka, koji je slovio za obnovitelja srpske države i nosio titulu vožda, morao je da se povuče s vlasti, da bi ga, kako je zabeleženo, po nalogu kneza Miloša i organizaciji voždovog kuma Vujice Vulićevića ubio Nikola Novaković 1817. kod Velike Plane. Za razliku od njega, knez Miloš, vođa Drugog ustanka, abdicirao je 1839. i otišao u Rusiju, a njegov mlađi sin knez Mihailo Obrenović, koji je te godine i preuzeo vlast, posle kratke vladavine i smrti starijeg brata Milana je svrgnut i ubijen. On je 1842. zbačen Vučićevom bunom, ali je ponovo vladao od 1860. do 1868. kad je ubijen u atentatu. S vlasti su morali da se povuku Karađorđev sin, knez Aleksandar Karađorđević 1858, kraljevi Milan Obrenović 1889. i Petar II Karađorđević 1941.
Dok je knez Mihailo zavodio apsolutizam, protiv njega je sklopljena zavera četvorice braće Radovanović, a ubio ga je jedan od njih, ugledni trgovac Kosta. Prema jednoj verziji, reč je o ličnoj osveti zbog robije njihovog brata Ljubomira. Pominjala se i umešanost Karađorđevića jer je jedan od braće Radovanovića Pavle bio pravni zastupnik bivšeg kneza Aleksandra. Međutim, upletenost Karađorđevića nije sudski dokazana.
Kralj Milan je abdicirao i vlast predao sinu Aleksandru Obrenoviću koji je sa suprugom Dragom Mašin stradao u Majskom prevratu u noći između 28. i 29 maja 1903, na isti dan kada je 35 godina ranije ubijen Mihailo Obrenović. Ubili su ga zaverenici iz organizacije Crna ruka i bio je to definitivni kraj dinastije Obrenović. Krvi je bilo i na tronu dinastije Karađorđević. Aleksandar Prvi Karađorđević stradao je od ruke Vlada Černozemskog, pripadnika Unutrašnje makedonske revolucionarne organizacije, 9. oktobra 1934, u Marselju, prilikom zvanične posete Francuskoj.
Zla kob
Dimitrije Cincar Marković, predsednik ministarskog saveta, odnosno tadašnje vlade, ubijen je s Aleksandrom u Majskom prevratu 1903. Sudbina “ratnog premijera” Milana Nedića, optuženog za saradnju s nacistima, različito je tumačena. Zvanično, on je izvršio samoubistvo skokom s prozora, ali su njegove pristalice uverene da je gurnut, dok je Nedićeva porodica tvrdila da čak zna i ime pripadnika Ozne koji je to učinio. Za atentat na premijera Zorana Đinđića, 2003. ispred zgrade Vlade, osuđeni su pripadnici Jedinice za specijalne operacije i zemunskog klana.
Crna statistika
– Karađorđe – ubijen
– Knez Miloš – proteran
– Knez Aleksandar Karađorđević – proteran
– Knez Mihailo Obrenović – ubijen
– Kralj Milan Obrenović – proteran
– Kralj Aleksandar Obrenović – ubijen
– Kralj Petar I Karađorđević – abdicirao
– Kralj Nikola Petrović – proteran
– Kralj Aleksandar i Karađorđević – ubijen
– Kralj Petar II Karađorđević – proteran
