Vojvođanski Mađari biraju parlamentarce u Budimpešti
Stranka mađarskog premijera Viktora Orbana juče je usvojila novi Ustav koji, uz ostalo, daje pravo Mađarima koji žive van domovine, da biraju poslanike za mađarski parlament.
Mađarska je glasovima dvotrećinske većine poslanika dobila novi Ustav prema kome je, uz ostalo, ustanovljeno pravo svih Mađara, ma gde živeli, da ravnopravno glasaju sa svojim zemljacima u matici i biraju poslanike za parlament u Budimpešti.
Takvo ustavno opredeljenje, prema oceni slovačkih eksperata, može izazvati negativne reakcije pre svega u susednim zemljama Slovačkoj, Srbiji i Rumuniji, čiji će građani, pripadnici brojnih mađarskih nacionalnih manjina, dobiti dvostruko biračko pravo, što baš nije uobičajeno u evropskoj ili svetskoj parlamentarnoj praksi.
U prvim reakcijama na ovaj ustavni potez, pre svega u Slovačkoj, brojni političari procenjuju da je takvo ustavno opredelenje deo "nostalgičnih" ambicija aktuelne vlade, koja trenutno presedava EU, da se bar na ovaj način ponovo za Budimpeštu vežu Mađari koji su se, odlukama za njih krajnje nepovoljnog Trijanonskog sporazuma, "preko noći" našli van granica domovine.
Oni najoštriji kritičari ovakvih poteza Viktora Orbana u svemu tome vide nastojanja za "rehabilitacijom" nekadašnje prostrane "Velike Mađarske".
Sporazumom u trijanonskom zamku kod Pariza, potpisanom ubrzo nakon okončanja Prvog svetskog rata u kome su Mađari učestovali na "gubitničkoj strani", Mađarska je ostala bez dve trećine teritorije koje su podaljene između Čehoslovačke, Austrije, Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i Rumunije.
Tadašnje emotivno stanje Mađara nedavno je opisao jedan od poslanika vojvođanskih Mađara u srpskom parlementu ,rečima da "shvata kako se sada osečaju Srbi sa Kosova, jer su se tako pre šest decenija osećali milioni njegovih sunarodnika kada su jednog dana 1920. godine legli u krevet u Mađarskoj, a probudili se u sasvim drugoj državi“.
Mađarima je tada najteže pao gubitak Erdelja gde sada, na teritoriji Rumunije, živi preko dva miliona njihovih sunarodnika, a mađarsko žaljenje je tada vidno bilo izraženo i zbog Mađara koji žive u Bačkoj i Banatu.
Sada, šest decenija posle, mađarski parlementarci, dok u najvišem demokratskom telu dominira nacionalistički orijentisana stranka premijera Viktora Orbana, po svemu sudeći žele da ublaže "trijanonske rane" i da svojim zemljacima koji, zahvaljujući tim istorijskim okolnostimažive van granica domovine, omoguće što veća, državom zagarantovana prava kakva imaju i Mađari koji su, posle "Trijanona", imali tu privilegiju da nastave da žive u nacionalnim državnim granicama.
U okviru tih nastojanja, najpre je donešen zakonski akt koji omogućava svim etničkim Mađarima da dobiju pasoš matične države što je izazvalo oštre reakcije Slovačke, u kojoj živi 600 hiljada Mađara. Slovački parlament je ostavio pripadnicima mađarske nacionalne manjine da "biraju" između državljanstva zemlje u kojoj žive i državljanstva matične zemlje.
U Srbiji takve radikalne mere nisu preduzete, pa da njeni građani mađarske nacionalnosti, bez posledica po svoj status u našoj zemlji, mogu pored srpskog da uzmu i mađarski pasoš.
Vodeći analitičar "Slovačkog saveza za nacionalnu politiku", Tomaš Stražni, misli da biračko pravo etničkih Mađara da mogu "dvostruko" da glasaju, nije dobro ni za zemlje čiji će građani ubuduće biti glasački "rastrgnuti" između dve države, niti za
etničke Mađare i odnos sredina u kojima žive prema njima.
Novi ustav Mađarske sadrži i niz drugih novina koje, kako je ranije nagovešteno, neće naići na "oduševljenje" pre svega Brisela, gde je, u prostorima EU,
presedavajuća Mađarska već izložila "poklon tepih" na kome su, uz proteste brojnih evro-poslanika, izvezene granice Velike Mađarske.
Novim mađartskim Ustavom se ograničavaju prava Ustavnog suda koji će se ubuduće, kao u Austgro-Ugarskoj, zvati Kurija.
Ograničava se pravo na abortus, a formulacija po kojoj se porodicom smatra isključivo veza između pripadnika različitih polova, nije u skladu sa stavom EU u odnosu na homoseksualce.
Ustavom se menja i sadašnje službeno ime zemlje Mađarske Republika, koja će,od prvog dana 2012. godine, kada novi osnovni mađarski zakon stupa na snagu, zvati samo Mađarska.
