Već godinama slušamo priče da će Kina prestići Sjedinjene Američke Države i postati najveća ekonomija sveta, ali poslednji podaci i analize pokazuju da taj trenutak možda dolazi kasnije nego što se očekivalo, ako uopšte i dođe.
Prema poslednjim procenama Međunarodnog monetarnog fonda (MMF), nominalni BDP Sjedinjenih Država iznosi oko 30,5 biliona dolara, dok kineska ekonomija trenutno vredi približno 19,2 biliona dolara.
To znači da SAD i dalje imaju značajnu prednost kada se koristi dolar kao globalna mera. Međutim, po pokazatelju pariteta kupovne moći (PPP) – koji meri koliko se roba i usluga može kupiti unutar zemlje za isti iznos novca – Kina je već prestigla SAD i drži prvo mesto u svetu.
Pre nekoliko godina mnogi analitičari predviđali su da će Kina po nominalnom BDP-u prestići SAD već početkom 2030-ih.
Poznati kineski ekonomista Džastin Jifu Lin i dalje veruje da bi se to moglo dogoditi do 2030. ili 2035. godine, pod uslovom da Kina zadrži sadašnju stopu rasta i izbegne velike ekonomske šokove.
S druge strane, sve više stručnjaka upozorava da su izazovi sa kojima se Kina suočava usporili njen put ka vrhu, što bi moglo odložiti ovaj trenutak za nekoliko godina.
Problemi koji usporavaju kineski rast
Najnoviji podaci iz avgusta pokazuju da je industrijska proizvodnja i maloprodaja u Kini porasla sporije nego što se očekivalo, što baca sumnju na ostvarenje zvaničnog cilja rasta za ovu godinu.
Osim toga, Kina se bori s padom cena proizvođača (PPI), što smanjuje profitabilnost kompanija i ukazuje na slabiju domaću potražnju.
Zemlja se takođe suočava sa brzim starenjem stanovništva i padom nataliteta, što dugoročno smanjuje radnu snagu i opterećuje socijalni sistem.
Na kraju, trgovinski odnosi sa Zapadom, posebno sa SAD i EU, postaju sve složeniji, dok globalne napetosti utiču na kineski izvoz i investicije.
Kina već “prva”, ali po drugom kriterijumu
Važno je naglasiti da je Kina već najveća ekonomija na svetu po PPP-u, što znači da njeni građani u zbiru kupuju više nego stanovnici SAD kada se gleda snaga domaće valute.
Međutim, u globalnom kontekstu, gde se koristi dolar i međunarodne transakcije, nominalni BDP je ključan – a tu Amerika i dalje vodi.
Iako je jasno da Kina ostaje glavni izazivač ekonomske dominacije SAD, put do formalnog preuzimanja prvog mesta po nominalnom BDP-u biće duži i teži nego što se ranije očekivalo.
Ako uspe da stabilizuje domaće tržište, poveća potrošnju i reši strukturalne probleme, Kina bi mogla dostići SAD sredinom 2030-ih.
No, kako ističu analitičari, veličina ekonomije sama po sebi nije dovoljna da garantuje globalnu dominaciju. Tehnološki napredak, inovacije, vojna moć i kvalitet institucija i dalje će igrati ključnu ulogu u borbi za svetski ekonomski primat.
