Sarmatska gromila, grobnica u okolini Požege
Iz svega navedenog neminovno sledi da su Indoevropljani – to i jeste drevni rod R1a1 – Arijevci. Onda mnogo toga dolazi na svoje mesto: i oko dolaska ljudi tog roda u Indiju i Iran, te širenja ljudi istog roda po čitavoj Evropi, a odatle i pojavljivanje indoevropske grupe jezika, pošto je to zapravo njihov, arijevski jezik, ili njegova narečja i pojavljivanje iranskih jezika indoevropske grupe, pošto to i jesu arijevski jezici. Tim pre što su se, kako ćemo dalje videti, iranski jezici pojavili tek posle dolaska Arijevaca u Iran, a ako ćemo tačnije – onda ne posle, već su postali rezultat dolaska Arijevaca u drugom milenijumu pre naše ere.
Ista prapostojbina
Prikupio sam haplotipove 25 markera roda R1a1 iz svih zemalja Evrope i za svaku zemlju ili region odredio haplotip zajedničkog pretka dotične populacije i vreme kada je taj predak živeo. Ispostavilo se da je, u gotovo čitavoj Evropi, od Islanda na severu, do Grčke na jugu, zajednički predak bio isti. Drugim rečima, potomci su svoje haplotipove, kao štafetu, prenosili sopstvenim potomcima, po pokolenjima, razilazeći se iz jednog istog istorijskog mesta, prapostojbine Praslovena, prapostojbine Indoevropljana i prapostojbine Arijevaca – ispostaviće se da je to teritorija Balkana. I to, konkretnije: Srbija, Kosovo, Bosna, Makedonija. To je areal rasprostiranja najstarijih haplotipova roda R1a1, doba kada je živeo naš prapredak – na njega ukazuju najstariji, najviše mutirani haplotipovi od pre 12.000 godina. Tačnije, pre 12.200 godina, ali to je već preterano. U arheologiji i lingvistici ne znaju za takve preciznosti, u tolikoj davnini.
Proto-iranski jezik pripada narodu Arijevaca, pomenutog u rukopisima Rigvede i Avesti. Rigveda je povezana sa kulturama Andronovo i Sinašita-Petrovac (2200-1600. g. p.n.e). Bila je prva kultura bronzanog doba Indoevropljana naseljenih na zapadu Urala. Oni su uspeli, zahvaljujući primeni bornih i transportnih kola, da utabaju put do prostranih ravnica Centralne Azije i njenih pustinja, osvojivši rudama bogate planine Altaja.
Sveti tekstovi zoroasterizma svoje korene imaju u Sintašta-Petrovka kulturi, od 2100. do 1750. g. p.n.e. Ova kultura prostirala se od reke Volge i Samare do severa današnjeg Kazahstana i zapadnih delova Orenburga. Pripada ranom i srednjem bronzanom dobu, sa svim karakteristikama Jamničke i Katakomba kulture. Njen južni krak pretrpeo je uticaj Majkopa rasprostrtog od gornjeg toka reka Don i Volga, Urala i teritorije Poltavka kulture, sve do Sirije. Arapski putopisac i istoričar Al Masudi pominje planinu El Arij, između Meke i Medine, kao deo planinskog masiva Sirije. Arijevci su za relativno kratko vreme ovladali Centralnom Azijom, od Kaspijskog mora do Sibira i Tijan Šana u Kini, organizujući velike migracije, pljačkaške napade, razvijajući, usput, trgovinu. Širili su se brzo, zahvaljujući upotrebi nekoliko vrsta kola na točkovima, od borbenih do transportnih, savršenom oružju i strateško-taktički vođenim ratovima. Zauzeli su rudarski region Baktrije-Margijane, prostora na granici Turkmenistana, Avganistana, Uzbekistana i Tadžikistana.
Prvi naseljenici
U 17. veku p.n.e. Arijevci su naselili donji tok reke Amu Darje. Bile su to komune farmera, koji su, radi boljih prinosa, navodnjavali polja. U 16. veku p.n.e. drevni utvrđeni gradovi Margijana-Baktrije su napušteni, preplavljeni migrantima sa severa. Indo-iranske migracije napredovale su ka Hindukušu, Pakistanu i Balodžistanu, tj. jugozapadnom delu Pakistana. Vek kasnije, nastaniće se na indijskom potkontinentu, na severozapadu Indije. Ove seobe potvrđene su ne samo genetskim istraživanjem već i brojnim arheološkim dokazima, artefaktima i pisanim izvorima. Uslov bez kojeg se ne može, uslov svih teritorijalnih zaposedanja, bile su borne kočije, izvrsno oružje i vojna aristokratija. Vojna aristokratija će osnovati potonje moćne države i velike gradove, poput hititske države Mitan u severnoj Siriji i jugoistočnoj Anadoliji, ili subarsku Asiriju.
|
Kolekcija himni Rigveda je nastala u kasno bronzano doba (1700-1100. godina p.n.e) i predstavlja kolekciju himni. Pisana je sanskritom, najstarijem indoevropskim jezikom, organizovana u deset poglavlja nazvanih mandalama. Rudarske kolonije Bakar je intenzivno eksploatisan na Uralu; proto Indoiranci Sinašta-Petrovka kulture izvozili su ga u ogromnim količinama na Srednji istok, Sumer i Mesopotamiju. Najveća nalazišta i resursi su bili u dolini reke Sarvaš (Sarabšan), gde su prve rudarske kolonije osnovane još u Tugaju oko 1900. g. p.n.e, gde je vađen kositar u rudnicima Karnaba i Mušistan. Kositar ili kalaj bio je izuzetno cenjen tokom kasnog bronzanog doba jer je od njega pravljeno raznovrsno oruđe i oružje, mnogo kvalitetnije od dotadašnjeg, načinjenog od arsenske bronze. |
U tom vremenu razvija se centralnoazijska kultura, pod dominantnim uticajem Indo-Iranaca, znanih kao Andonovo vidokrug. Trajaće do 800. g. p.n.e. Kultura Andonovo vidokruga bila je u punom cvatu između 1800. i 1400. g. p.n.e. na prostorima zapadne Azije i Sibira, zahvatajući i okolni prostor u izvesnoj meri. Ova kultura podrazumevala je dve potkulture: Alakul (1800-1400. g. p.n.e) i Fedorovo (1700-1300. g. p.n.e). Njih odlikuje izuzetno razvijena metalurgija, izrada oruđa, oružja i brojnih umetničkih predmeta. Karakteristični su pogrebni običaji i sahrane u drvenim grobovima (podzemne prostorije tavanica poduprtih gredama), čestih u stepi južno od reke Panj (Oksus).
Medi, Parćani i Persijanci, baštinici andronovske kulture, preseliće se na Iranski plato oko 800. g. p.n.e. Oni što ostaše u Centralnoj Aziji biće zapamćeni u istoriji kao Skiti, dok su potomci Jamna kulture, naseljeni u pontsko-kaspijskoj stepi, ostali zapisani u grčkim i rimskim izvorima kao Sarmati. Jedno od sarmatskih plemena nosi srpsko ime. Indoiranske migracije rezultirale su visokom učestalošću haplogrupe R1a u Južnoj Aziji, Iranu i indijskom potkontinentu. Najčešća frekvencija, oko 65 odsto, pronađena je u klasterima iz Kirgistana, Tadžikistana i severnog Avganistana. U Indiji i Pakistanu, R1a se kreće, u populaciji, između 15 i 50 posto, zavisno od etničke grupe, regiona i kaste; prisutnija je na severozapadu, dok je zanemariva na jugu, dravidskom govornom području. Preko 70 procenata bramanske populacije, a to je najviša kasta hinduizma, poseduje ovu haplogrupu.
Kada govorimo o Balkanu, nijedan deo Evrope nije doživeo toliko invazija kao on. Prvi R1a naseljenici pojavili su se oko 3200. g. p.n.e. i pripadali su kulturi vrpčaste keramike. Oni su proterali iz Podunavlja pripadnike Vinčanske kulture. Potom, u dva veka, 15. i 16. veku p.n.e, dolaze Mikenjani, pa Skiti i Tračani. Oko 1200. g. p.n.e. na Balkanu su Sigini i Iliri.
Razvoj srpskog imena
Sarmati prodiru u nekoliko talasa od 1. veka p.n.e. do 4. veka nove ere mešajući se sa domorodnim stanovništvom. To su plemena Jaziga, Anta, Alana i Roksolana. Nakon njih dolaze Srbi, Huni, Avari i Bugari, oko 600. godine i, konačno, Mađari. Mada, Srbi dolaze ranije, nominovani kao Iliri i delovi naroda Sarmata. Takođe i sa ranijim pridošlicama, Siginima, imaju rođačke veze. Svi ovi narodi potiču iz raznih delova evroazijske stepe, između Istočne Evrope i Centralne Azije, te je tome uzrok visoka stopa STR diverziteta pronađena u balkanskoj haplogrupi R1a. Zbog toga nije moguće sa sigurnošću pronaći etničko poreklo svakog R1a varijeteta jer je bilo koji varijetet te haplogrupe povezan sa nekim od brojnih plemena iz evroazijske stepe, u jednom određenom istorijskom momentu. Pogotovo se to odnosi na Srbe prvo imenovane kao Surbe, Surfe, Sorabe, Sarmate, Spore (rasejane) i, na kraju – Srbe.
