Popis stanovništva iz 2023. pokazao je da muslimani više ne čine većinu građana Albanije, prvi put u više od dva veka.
Prema tom poslednjem popisu stanovnika, muslimana je sada 45,7 posto, čime su prvi put u dugoj istoriji pali ispod polovine ukupne populacije. Broj muslimana u odnosu na popis 2011. godine pao je za više od 30 posto.
Treba spomenuti i da je popisu iz 2023. bektaša muslimana 4,8 posto, ali oni se na popisu vode kao zasebna religijska grupa. Bektaši su pripadnici heterodoksnog islamskog reda sufijskog porekla, koji potiče iz 13. veka, a u Albaniji se smatraju posebnom religijskom grupom iako se istorijski temelje na šijitsko-islamskoj tradiciji.
Hrišćana je na popisu 15,6 posto, od toga 8,4 posto katolika i 7,2 posto pravoslavaca. Vernika bez denominacije je 13,8 posto, a ateista 3,6 posto.
Ovaj značajan demografski pomak označava istorijski trenutak za versku strukturu zemlje, koja je decenijama bila nestabilna.
Demografske promjene uzrokovane iseljavanjem
Prema izveštaju “Turkiye Today”, Albanija je u poslednjih 10 godina izgubila oko 15 posto stanovništva, uglavnom zbog masovnog iseljavanja i pada nataliteta. Analitičari to povezuju sa nedostatkom perspektive za mlade, koji sve češće traže posao u inostranstvu.
Istorijski gledano, Albanija je u svojim počecima bila katolička zemlja, nakon rimskih osvajanja. Status muslimanske zemlje dobija tek u 15. veku, dolaskom Osmanlijskog carstva. Zbog geografske blizine i jakih veza sa Grčkom, gde mnogi Albanci rade i govore grčki, pravoslavno hrišćanstvo je u poslednjim decenijama ponovo u porastu.
Veliku ulogu u sadašnjoj verskoj strukturi igra i istorija 20. veka. Posle Drugog svetskog rata Albanija je postala komunistička država u kojoj je praktikovanje vere bilo zabranjeno gotovo 50 godina, sve do povratka demokratije nakon izbora 1992. godine.
Posle NATO bombardovanja Jugoslavije 1999, oko pola miliona etničkih Albanaca odselilo se na Kosovo, što je dodatno opteretilo ionako krhku albansku privredu. Iako je zemlja u sledećoj deceniji doživela privredni rast, i dalje spada među najsiromašnije u Evropi, a glavni razlozi su visoka nezaposlenost i korupcija, koja odvraća strane ulagače.
Uprkos izazovima, Albanija je poslednjih godina postala sve atraktivnija turistička destinacija, zahvaljujući niskim cenama i prirodnim lepotama.
