Petočlana grupa naših ljudi koji žive u Austriji i Sloveniji u Nacionalom arhivu Austrije u Beču više od dve godine istražuje podatke o poslednjem srpskom despotu Pavlu Bakiću. Vođa grupe Radovan B. Milić, književnik i predsednik slovenačko-srpskog društva Sretenje iz Slovenskih Konjica, navodi da su prevodeći izuzetno retku knjigu iz 1532. godine, koju su pronašli u Austrijskoj nacionalnoj biblioteci u Beču, došli u posed neverovatno zanimljivih i malo poznatih detalja o odbrani Evrope od Turaka u kojoj su zajedno učestvovali Srbi i Slovenci, Pavle Bakić i kranjski kapetan, Slovenac Ivan Kacijaner.
Ova saznanja su objavljena u “Istorijskoj beležnici broj 1” slovenačko-srpskog društva Sretenje.
– Upoređujući otkrića srpskog istoričara i profesora Alekse Ivića u vezi poslednjeg srpskog despota Pavla Bakića sa našim otkrićima u Nacionalnom arhivu Austrije u Beču, Vojnoistorijskom arhivu i Nacionalnoj biblioteci Austrije u Beču 2019. godine, zaključio sam da nam je nedostajalo upravo ono što smo pronašli u delu austrijskog istoričara Gertruda Gerhartla, koje smo preveli na srpski jezik pod naslovom “Poraz Turaka kod Štajenfelda 1532. godine – navodi Milić, koji je rodom iz Aranđelovca, a već više godina živi u Sloveniji.
On dodaje da su otkrili detalje koji daju potpuniju sliku ne samo o srednjovekovnoj Srbiji, već i o Austriji, ali i o Sloveniji iz tog doba. Rad na daljem istraživanju građe u austrijskom arhivu članovi Sretenja nastavljaju u septembru.
Milić ističe da bi trebalo posvetiti potpunu pažnju zaštiti imena i dela Pavla Bakića od ekspanzionističkog hrvatskog svojatanja.
– Prolazeći kroz različite faze “odrastanja” dve države, Slovenije i Srbije, dolazimo do nepobitne činjenice o vekovnoj prepletenosti i neizbrisivoj istorijskoj povezanosti dva naroda. Počev od vremena Katarine Kantakuzine Branković, ćerke despotice Irine (Jerine) i srpskog despota Đurđa Brankovića, udate 1433. godine za poslednjeg celjskog grofa Urliha, do potonje vojne povezanosti Ivana Kacijanera i Pavla Bakića, (1526 – 1537) – navodi Radovan B. Milić.
Junak iz Šumadije
Pavle Bakić bio je gospodar velikih imanja oko Venčaca u Šumadiji i od turskih vlasti imao je dozvolu da od naroda kupi harač. Ipak, on je sanjao oslobođenje Srbije i u dogovoru sa ugarskim kraljem Lajošem II prešao je 1525. sa porodicom, petoro braće i dosta Srba na ugarsku stranu, dobivši na upravu grad Lak i druge posede. Sa svojim četama učestvovao je u čuvenoj bici na Mohačkom polju. Iakao je u borbi za ugarski presto prvobitno stao na stranu vovojde Jovana Zapolje, posle poraza kod Tokaja 1527. prešao je kod pobednika Ferdinanda I, kome je ostao veran do smrti. Zauzvrat, Ferdinand mu je potvrdio sve posede, a poveljom od septembra 1537. imenovao ga despotom, i pozvao Srbe da se okupe oko Bakića, kao srpskog despota. Predanje kaže da je Bakić govorio pet jezika, ali svoje poreklo nije zaboravio i vojvodi se uvek obraćao isključivo na srpskom.
U boju protiv Turaka, kod Gorjana, nadomak Osijeka, Bakić je poginuo (1537.), a njegovu glavu je Mehmed paša po svome sinu poslao u Carigrad.
Upoznavanje dva naroda
– Osnivanjem slovenačko-srpskog društva Sretenje oktobra 2009. godine, u Slovenskim Konjicama, na dan pogibije despota Pavla Bakića, u društvu smo ciljano okupili Srbe i Slovence brišući svaku razliku između nas. Jedni uz pomoć drugih nastojimo da pratimo i upoznajemo ne samo istorijsku prošlost dva naroda, već i procvat nauke, tehnologije i kulture – navodi Radovan B. Milić.
