Svako od nas nosi kombinacije gena koje nasleđuje od oca i majke, a koji nam određuju karakteristike, npr. boju očiju, kose i drugo. Informacija u hromozomu Dž prenosi se bez izmene sa oca na sina, iz generacije u generaciju, osim u slučaju mutacije. Ta mutacija, nazvana marker, tj. informacija o mutaciji, prenosi se od prve osobe kod koje je došlo do mutacije, pa sve do svih potomaka hiljadama godina unapred. Ponekad se unutar jedne loze dogodi više mutacija, tako da se jedna loza širi u više grana, gde su grane, u stvari, nastale mutacije. Treba naglasiti da svaka osoba u svome hromozomu ima zapisane sve mutacije od nastanka čoveka, što uveliko olakšava praćenje i migracije populacija. Glavna grana se zove haplogrupa, a ona se dalje širi u podgrupe koje su definisane markerima – naknadnim mutacijama. Kada genetičari pronađu novu granu, tj. mutaciju, oni nastoje da pronađu mesto gde je ona nastala, i tada nastaje nova linija ljudske rase. Danas je vrlo teško znati koliko različitih linija, tj. haplogrupa postoji, a još teže otkriti sve mutacije, markere. Upravo zbog toga testira se svetska populacija, kako bi se dobila kompletna slika migracije ljudi.
|
Pismo kamenog doba Deo vinčanske kulture bila je i tzv. Bug-Dnjestar kultura gde su, na lokalitetima Tartarije, današnje Rumunije, i Gradišnjice, tj. Bugarske, otkriveni, kao i u Vinči, tragovi kasnog neolitskog proto-pisma. Na tri table, rumunski arheolog Nikola Vlasa je 1961. godine otkrio tragove piktograma sličnih pismu Sumera. Gradišnjičke table su važno svedočanstvo vinčanskog pisma nastalog oko 5.000 g. pre n.e. Slučajno preživeli invazije Haplogrupa I2a2 igrom slučaja je preživela, kako rekosmo, dve invazije Indoevropljana. U severnoj Nemačkoj reintegrisana je, invazijom germanskih plemena, za vreme kasnog romanskog perioda. Danas je haplogrupa I2a2 prisutna još u tragovima: populacija centralne i severne Nemačke, Beneluksa i Švedske poseduje 10 do 15 procenata, a Danska, istočna Engleska i severna Francuska od 3 do 10 procenata. |
Kad geni progovore
Srbi i Rusi pripadaju, učešćem od 38 procenata, haplogrupi označenoj sa I2a1b (M423, L178). Na tlu Dalmacije, Hercegovine, Bosne i Hercegovine, Makedonije i Srbije, nekadašnje Ilirije, ovu haplogrupu ima preko 50 procenata stanovništva. Među onima koji se nacionalno izjašnjavaju kao Srbi prisutna je sa 38 odsto. Ova haplogrupa označavana je do 2007. godine kao I1b, a sa I2a2 od 2008. do 2010. godine. Tipična je za Balkan i basen Karpata, maksimalno je učestala kod Srba, takođe je prisutna približnim procentom u Rumuniji i Moldaviji. U nešto manjem procentu prisutna je u Albaniji, severnoj Grčkoj, severoistočnoj Rumuniji, Bugarskoj, Slovačkoj, Ukrajini, Belorusiji i jugozapadnoj Rusiji. Grupa I2 identifikuje, po liniji očevih potomaka, počevši od paleolita, starijeg kamenog doba, stanovništvo zapadne, centralne i jugoistočne Evrope, raširenog od severne Španije do Karpata i od Britanije do Balkana. Pretpostavlja se da je
stanovništvo haplogrupa I2 poteklo iz centralne Evrope i Balkana, ili zapadne Azije, pre oko 15.000 godina, razvejavši svoje gene u šest glavnih podgrupa: I2a1b1 (M26), I2a1b (M423), I22a (M233), I2a2b, I2b (L416), I2c (L596). Pored ove haplogrupe, u Evropi je preživela haplogrupa I1 okupiravši sever Evrope, tj. Skandinaviju i obalu Baltika, kao i grupa N1c1, proširivši se od istoka Finske i baltičkih zemalja sve do teritorije Sibira. Haplogrupa R1a koja je u dva navrata izvršila invaziju na teritorije paleolitske Evrope, nađena je u severoistočnoj Evropi, dok je grupa E1b1b1 učestvovala u stvaranju većinske populacije zemalja Mediterana.
Filogenetsko stablo haplogrupe I2 (Dž-DNA), može se ovako prikazati: M423, I2a1b (Balkan i evroazijska stepa), L412 (Dinarske alpe), I2a1b1- L417.5 – I2a1b1a. Ovi zajednički geni zapravo prate širenje Kukuteni, tripoljske kulture i njoj izuzetno bliske, amalgama i nastavljača tzv. Kulture oslikane kardijum keramike.
Kukuteni, tripoljska kultura, nastala je na teritoriji Rumunije i Ukrajine. Rasprostranjena na teritoriji od 14.000 kvadratnih kilometara, ova kultura je obuhvatala Karpate do Dnjestra i Dnjepra. Imala je neolitsko-eneolitski karakter. Smeštena je u period od 4800. g.p.n.e. do 3000. g.p.n.e. Ova kultura razvila se u rečnim dolinama, poglavito u dolinama Pruta, Sireta i Dnjestra, obuhvatajući basen Podunavlja i Crnog mora. Kultura oslikane keramike odnosi se na dekorativni stil oslikavanja keramike u doba neolita, 5000. do 1500 g. p.ne. Keramika ovog kulturnog perioda pronađena je od Jadranskog mora, Dalmacije i Albanije, preko juga Mediterana, do atlantskih obala Portugala. Ova kultura nastavljač je Vinčanske kulture, ponikle u donjem toku Dunava, od 6500. g. do 5000. g. p.n.e, gde se nalaze njeni glavni centri i nalazišta Vinča, Lepenski vir i Starčevo, svi u današnjoj Srbiji. Odavde se ona širila u svim pravcima. Članovi ove velike kulturne grupe bili su sedelačko stanovništvo. Uzgajali su stoku, žitarice, živinu, bavili se lovom i ribolovom. Imali su fetišističko-totemski oblik religije.
Pre rasprostiranja stanovništva sa dominantnim grupama V12a1a i I2a1b, na teritorije Ilirije, Italije, Sardinije i mediteranskih obala Francuske i Španije, registrujemo dolazak ljudi haplogrupe E13 i G2 iz Tesalije, tj. Grčke, zemljoradnika i lovaca. Oni šire Teramare kulturu smeštenu u bronzano doba, od 1500. do 1000. godine pre n.e. Ova kultura obuhvata deo izuzetnih tehnoloških znanja potvrđenih arheološkim nalazima iz centralnog dela doline reke Po u severnoj Italiji, datovanoj u srednje i kasno bronzano doba, u period od 1700. do 1150. godine p.n.e. Nosioci ove kulture su u dva navrata izvršili invaziju na sever Italije iz centralne Evrope (Podunavlje), s kraja kamenog i početka bronzanog doba. Pored graditeljskog i poljoprivrednog znanja, doseljenici donose i indo-evropske jezike. Nazvani su Italicima, a njihova kultura je vilanovska. Vilanovska kultura sledi kulturu Teramare, trajući do 7. veka p. n.e. Bila je dominantna u dolini reke Po i regionima Bolonje, Toskane i Kampanije, poznata kao civilizacija Etruraca-Rasena. Kelto-italski narod haplogrupe R1b je, kako se smatra, prešao Alpe oko 1000. godine pre Hrista, osvojivši italsko poluostrvo i donoseći većinu, danas domaćih, gena haplogrupa I2a1, G2a i E-V13, naročito na severnoj teritoriji.
Indoarijevci se šire
Haplogrupa R1a- Z93 pripada istorijskom narodu Indoarijevaca. Činila su ih plemena Meda, Mitanaca, Persijanaca, Skita i Sarmata. Njihovo filogenetsko stablo ovako možemo predstaviti: R1a (Dž- DNA)- Z93 (rasprostire se od severoistočne Evrope do Azije), R1a1a1b2 – Z94 R1a1a1b2a – L342.2 (Srednji Istok) – L657 (od Srednjeg Istoka do Indije). Grupa R1a se odvojila tokom poslednjeg ledenog doba pre 26.500 godina. Za vreme poslednjeg ledenog glacijalnog maksimuma (period od pre 26.500 – 19.000 godina), ledena kora prekrivala je veći deo Severne Amerike, severne Evrope i Azije. Poreklo R1 zavisi od raspona genetskog diverziteta, pronađenog u ovim regionima. Seobe iz Azije u Evropu trajale su pet milenijuma. Prilikom svakog dolaska novog stanovništva stizali su novi varijeteti haplogrupe R1a. Azija je tada imala znatno veću populaciju od svih drugih naseljenih delova sveta, a veća populacija znači veću genetsku raznovrsnost. Mesto porekla R1a je centralna Azija, sa Iranskom visoravni kao središtem, teritorija južne Rusije i Sibira, gde je bila dominantna haplogrupa na severnom i istočnom proto-indoevropskom govornom području. Odatle je prodrla u oblasti današnjeg Pakistana, preko Avganistana i Baludžistana do severozapadne Indije i na Balkan, kao mesto seoba dugih pet milenijuma, evoluirajući u indoiransku, tračku, baltičku i slovensku jezičku grupu.
