Datumom početka hrišćanstva na teritoriji savremene Rusije se smatra X vek (988. godina). Kijevski knez Vladimir je te godine počeo da pokrštava Ruse i hrišćanstvo je postalo zvanična religija države. Sloveni nisu bili prvi narod koji se odrekao paganstva i primio Hristovu veru to je bilo pleme Udini sa Kavkaza.
Ko su Udini
Naučnici i etnografi smatraju da su Udini potomci drevnih autohtonih stanovnika kavkaskog dela Albanije. Mada su se izvori o poreklu ovog naroda praktično u potpunosti izgubili tokom prošlih vekova. Postoji nekoliko istorijskih referenci o različitim etničkim grupama, koje se smatraju precima Udina.
Neki istraživači, pozivajući se na radove Herodota iz V veka pre naše ere, smatraju da su Udini jedan od naroda Persijske države cara Darija, koje grčki istoričari nazivaju „Utii“. Herodot smatra da su oni živeli u Beludžistanu, teritoriji koja je bila deo današnjeg Pakistana, Irana i Avganistana.
Očigledno su bliži istini oni istoričari koji se pozivaju na radove drevnog rimskog naučnika Plinija Starijeg, koji su napisani u I veku pre naše ere. On u delu „Poznavanje prirode“ spominje neki narod Udine, koji žive u kavkaskom delu Albanije. Ako bi se napravile neke korekcije u okvirima teritorija, jer Plinije nije bio veliki poznavalac geografije, onda se može reći da su Udini živeli u kaspijskom delu modernog Dagestana.
Jezik Udina je sličan jeziku na kome su pisana dokumenta u kavkaskoj Albaniji, državi koja je nastala na teritoriji savremenog Dagestana i Zapadnog Azerbejdžana oko II-I veka pre naše ere. Međutim, jedinstveni jezik nije postojao u toj drevnoj zemlji.
Prvi propovednici hrišćanstva u narodu
Prema udinskim predanjima, krstitelj države kavkaska Albanija je bio Jelisej, učenik apostola Fadeja. Prema legendi, nakon što je Jelisej postao episkop otišao je u zemlju Udina. On je tu sagradio prvu crkvu i počeo da propoveda hrišćanstvo u gradiću Gis. U istom gradu su, posle nekoliko godina, pagani ubili Jeliseja.
Istoričari su došli do zaključka da je grad Gis današnje selo Kiš, koje se nalazi u Azerbejdžanu. Donedavno je to mesto pripadalo Udinima. U njemu se očuvao hrišćanski hram iz XII veka u kome se sada nalazi muzej. Prema legendi, hram su sagradili vernici na mestu crkve Jeliseja.
Interesantna je i činjenica da se Jelisej smatra isključivo „lokalnim“ svetiteljem. Međutim, u Jermensko-Gregorijanskoj crkvi, kojoj sada pripadaju Udini, ovaj svetac nije kanonizovan.
Preobraćanje Udina u hrišćanstvo
Prema letopisima, u kavkaskom delu Albanije su počeli da primaju hrišćanstvo 370-ih godina. Do tog perioda Jermenija i Gruzija su već primile hrišćanstvo, pa su stvoreni vrlo povoljni uslovi u regionu za propovednike vere u Hrista. U početku je albanska crkva imala široku autokefalnost koju joj je podario Konstantinopolj.
Ipak na IV Vaseljenskom saboru (451. godine) monofizitstvo (učenje o jedinstvenoj prirodi Boga Isusa, gde je prisutna samo jedna, božanska, a ne i ljudska priroda), koje su propovedale sve tri kavkaske crkve, je bilo osuđivano.
Posle toga, 554. godine na Dvinskom saboru su albanska, jermenska i gruzinska crkva izašle iz Vaseljenske jurisdikcije i postale nezavisne. Gruzini su prešli u pravoslavce, a Jermeni i Albanci su ostali verni monofizitskom učenju. Kao posledica toga albanska crkva je izgubila autonomiju i preuzela ju je jermenska crkva.
Interesantno je da su Udini, čak i posle toga kada su primili hrišćanstvo, poštovali jezičke običaje i pravila. Tako na primer, u udinskim kućama se nikada nije gasilo ognjište, jer se smatralo da će na taj način porodica zauvek živeti.
Još jedan zanimljiv običaj Udina je da se mole Mesecu. Čak i kada su primili hrišćanstvo, oni se nisu molili ispred ikona, već ispred noćnih svetiljki.
Gde sada žive Udini?
U današnje vreme Udini nemaju nacionalni ili etnički centar. Do početka 1990-ih godina najveći deo Udina je živeo u Azerbejdžanu. Zatim se većina preselila u Jermeniju, Rusiju i Gruziju. Prema popisu iz 2009. godine u Azerbejdžanu je živelo 3.800 ljudi, svi su živeli u jednom selu Nidž, u Gabalinskom rejonu.
Što se tiče Rusije, prema podacima iz 2010. godine tamo je živelo 4.127 Udina. U većini su živeli na Kavkazu i Rostovskoj oblasti. Postoji i deo udinske dijaspore koji živi u Jermeniji, Gruziji, Kazahstanu i Ukrajini. Trenutno na svetu ima oko 10.000 Udina.
Melencani.