Savamalom se danas smatra samo oblast oko Karađorđeve ulice, iako se prvobitno tako zvao uži centar grada oko Terazija. Naziv je dobila od imena reke Sava i reči "mahala" (malo naselje). Urbanizovanje Savamale počinje početkom 19. veka, u vreme kad je to već bilo selo sa stotinak ribarskih udžerica rasprostranjenih na delu od Varoš kapije, koja je bila negde kod Pop Lukine ulice, preko tadašnje močvare, koju danas omeđavaju ulice Karađorđeva, Savska, Gavrila Principa, Sarajevska i Kraljice Natalije.
Knjaz Miloš je bio i prvi beogradski urbanista, koji je baš u Savamali želeo da izgradi novi srpski Beograd. Na praznom prostoru u novoj čaršiji o državnom trošku je podignuto 46 dućana, koji su besplatno ponuđeni trgovcima, ali ni to nije išlo lako. Abadžije su se pravdale da je to "jako udaljeno od pazara" i tek kad je knez pripretio da će im zatvoriti dućane u Varoši i ostaviti ih da gladuju, nevoljno su pristali.
|
Dvor za sinove
Kafana i revolucija
Agin harem |
Moderno doba u Savamalu stiže krajem 19. veka, dolaskom železnice, kada je 1884. godine s prvom prugom izgrađena Železnička stanica, a nedaleko od nje i prvi železnički most na Savi. Za potrebe železničkog kompleksa prethodno je nasuta Ciganska bara, poznata i kao Bara Venecija. Prvi voz krenuo je ka Zemunu uz sve dvorske počasti. Prvi putnici za Beč bili su kralj Milan Obrenović, kraljica Natalija i princ Aleksandar.
Za Savamalu je najvažniji trgovac Trebinjac Luka Ćelović koji je, obogativši se, odlučio da se ne seli u centar nego da centar grada dovede u Savamalu. On je kupovao slobodne placeve, a potom pokretao ili sam finansirao gradnju velelepnih objekata u delu oko Karađorđeve ulice koji je trebalo da bude najelitniji centar grada.
Mnoge savamalske zgrade danas su napuštene i oronule. Stara luka na Savi služi kao groblje isluženih teretnih brodova. Karađorđeva ulica danas je bučna saobraćajnica, kojom na putu ka novoj luci na Dunavu tutnje teretni kamioni.
