M. Vlašić
Akcija pokrenuta 2022. - meštani Zemunika sa vladikom Nikodinom

U nedelju, 16. jula, daleko od rodne grude, u Sidneju, Australiji, svi smo osetili jednu posebnu toplinu. Razlog je bio piknik za obnovu crkve Svetog Save u Zemuniku, događaj koji je ujedinio srpski narod Dalmacije i ljude dobre volje, povodom plemenitog cilja.

Sve je organizovano sa željom da se pomogne obnova pravoslavne svetinje, koja je 1993. godine potpuno uništena.

Nakon toliko godina smirenosti i ljubavi, konačno je dočekan božji blagoslov da se obnovi crkva Svetog Save. Meštani Zemunika Gornjeg, rasuti po celom svetu, ali najviše na tlu Australije, uz blagoslov preosveštenog vladike dalmatinskog, gospodina Nikodima, pristupili su prikupljanju novčanih sredstava za obnovu crkve.

Uprkos fizičkoj udaljenosti od domovine srpski narod u Australiji nije zaboravio svoje korene. Piknik u Sidneju, bio je događaj pun topline i zajedništva, a uz bogat kulturno-umetnički program skupljena su značajna sredstva.

Nekadašnja crkva Svetog Save u Zemuniku

– Crkva je mnogo više od zgrade, ona je simbol naše vere, istorije i porekla – ističu nekadašnji meštani Zemunika, koji su, iako daleko od svoje otadžbine, ostali duboko vezani za rodnu grudu.

U srcima ovih ljudi, crkva Svetog Save nikada nije porušena. Kroz sve ove godine, ni geografska udaljenost, ni vreme, nisu mogli da potisnu ljubav prema njihovoj crkvi.

Posebno je inspirativna bila video poruka mladog sveštenika, oca Damjana, koji sa velikim entuzijazmom pomaže obnovu crkve, kao da je deo tog sela.

Njegove reči odjekuju duboko:

– Kada su Turci spalili mošti Svetog Save na Vračaru, mislili su da će ne samo spaliti njegov lik nego i kult i poštovanje koje Sveti Sava uživa među Srbima. Međutim, pepeo Svetog Save se raširio, ne samo po Beogradu, već po celoj vaseljeni, tako da mi, pravoslavni hrišćani gde god da jesmo, slavimo i poštujemo kult Svetog Save kome u čast podižemo i svete crkve.

Rušitelji su možda mislili da izbrišu postojanje Srba u Dalmaciji, ali ovaj piknik i entuzijazam dijaspore u Australiji, dokaz su snažne povezanosti sa otadžbinom, bez obzira na udaljenost.

Kroz ovu inicijativu, naš narod u Australiji pokazuje da je duh zajednice neuništiv. Iako fizički daleko, identitet i kultura mogu i moraju da se očuvaju i neguju.

Sada, dok se zidovi crkve Svetog Save u Zemuniku ponovno podižu, podiže se i duh jedne cele zajednice. To je, uistinu, blagoslov božiji.

U srcima svih prisutnih na tom pikniku u Sidneju, i svih onih koji su dali svoj doprinos, zasijala je iskra koja će osvetliti budućnost Zemunika i njegovih ljudi. Crkva Svetog Save će, obnovljena, ponovo stati kao bedem vere i ljubavi, kao večni dom za sve njene vernike, gde god da su.

„Obnova naše crkve je, pre svega, obnova naše duše.“

Istorija moštiju Svetog Save

Godine 1594, Turci su u Beogradu, kao odgovor na banatski ustanak Srba, spalili mošti Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa. Do tada, mošti ovog velikog svetitelja bile su čuvane u manastiru Mileševa. Sinan-paša, tadašnji vojni lider Osmanskog Carstva, naredio je da se mošti prenesu u Beograd i tamo spale kao kazna.

Paljenje moštiju Svetog Save je dan koji Srpska pravoslavna crkva obeležava 27. aprila po crkvenom, a 10. maja po gregorijanskom kalendaru.

Nakon oslobođenja od Turaka, na mestu gde se veruje da su mošti spaljene, na Vračaru, podignut je monumentalni Hram Svetog Save. Međutim, neka istorijska tumačenja sugerišu da je mesto spaljivanja moštiju zapravo bilo današnji Tašmajdanski park, koji se u to vreme smatrao delom Vračara.

Otac Damjan

Video obraćanje oca Damjana

U video poruci, a povodom najvećeg hrišćanskog praznika, Vaskrsa, otac Damjan se obraća svim Zemuničinima, svima se od srca zahvaljuje, a posebno bratu Damiru kao pokretaču obnove crkve Sv. Save u Zemuniku.

Pored istorijskog podsećanja, mladi sveštenik Damjan je napomenuo da „obnavljajući naše svetinje obnavljamo ne samo svoj identitet već upravo iskazujemo zahvalnost i poštovanje svim našim precima i prethodnim pokoljenjima, zbog kojih mi ovde obitavamo. Obnavljajući ovu našu crkvu, obnavljamo i slavimo svetosavski kult, jer u crkvi Svetog Save slavimo i boga živoga i vaskrsloga boga“.

Citirajući Svetog Vladiku Nikolaja Velimirovića, otac Damjan izražava nadu da će se Srbi složiti oko velikog projekta, obnavljanja crkve Svetog Save, kao i da će imati priliku da lično upozna velik broj Zemuničana, jer, „živa reč je nešto drugo“.

Video obraćanje otac Damjan je završio rečima: „Živi, zdravi i od Boga blagosloveni bili.“

Uklanjanje ostataka zapaljene crkve

Bogata istorija Zemunika Gornjeg

Zemunik Gornji je selo istočno od Zadra. Iako se ovaj kraj karakteriše kraškim reljefom i malom nadmorskom visinom, njegova istorija i kulturno nasleđe su bogati i duboko ukorenjeni.

Ovo područje je više od prostog geografskog pojma, predstavlja domaćinstvo srpske zajednice koja je tu živela generacijama, održavajući svoju kulturu, tradiciju i veru, uprkos brojnim istorijskim previranjima.

Stanovništvo Zemunika Gornjeg većinsko je srpsko, dok je u Zemuniku Donjem, obrnuto, pa je istaknuta tačka sela, na pola puta od dva sela, Gradina, koja je i najviša tačka sa 111 metara nadmorske visine, mnogo više nego geografski pejzaž. Ovo brdo je dom pravoslavne crkve Svetog Save iz 19. veka, koja je, nažalost, srušena u ratu. Crkva nije bila samo mesto molitve, bila je srce i duša srpske zajednice u Zemuniku Donjem, mesto gde su se generacije okupljale da obeleže najsvetlije trenutke svojih života.

Istorija sela je isprepletena sa istorijom srpskog naroda u ovom regionu. U vreme Kiparskog rata 1570. godine, Turci su osvojili Zemunik. Godine 1605, senjski uskoci su osvojili i zapalili selo, odvodeći sa sobom 700 ljudi. Tokom vremena Mletačke vlasti, 1648. godine, Zemunik je postao utočište za izbeglo stanovništvo iz Žegara, a kasnije, tokom ustanka 1682. godine protiv Hasan-bega Durakbegovića i Morejskog rata koji je usledio 1683. godine, Turci su proterani iz Dalmacije. Mlečani su u Zemuniku dodelili posede serdarskoj porodici Smiljanića, što je dodatno učvrstilo srpsko prisustvo u ovom kraju.

Danas, uprkos teškoj prošlosti, srpska zajednica u Zemuniku nastavlja da neguje svoju baštinu i identitet, odupirući se zaboravu i nepravdi, te marljivo rade na očuvanju svoje istorije i kulture u ovom delu Dalmacije.

Kako da donirate obnovu crkve?

Predsednik i glavni inicijator ideje o obnovi crkve Svetog Save u Zemuniku je Damir Javor Cigo, Srećko Drača Ljelje je blagajnik, a članovi uprave su: Mihajlo Drača, Vlado Maričić, Zoran Maričić i Darko Erceg. Do sada je prikupljeno 45.000 dolara.

Pozivamo sve naše ljude iz tog kraja, kao i duge ljude dobre volje, da se uključe u akciju obnove, i da svojim donacijama daju doprinos obnovi još jedne srpske svetinje. Broj telefona za donacije je: 0449 850 004 (Ljelje), majl: damirjavor@gmail.com, dok je broj računa za donacije (BSB) 062-424 (Acc. No) 1096 6088 (Sveti Sava Zemunik).

Donatori srpske crkve u Zemuniku

Donacije u novcu

(au dolari)

Zoran Maričić

700

Damir Javor

500

Dejan Maričić

500

Stanislav Maričić

1.200

Lazo Guša

800

Vlado (Mile) Maričić

1.000

Darko Erceg

300

Goran Guša

500

Srećko Drača Ljelje

500

Aleksandar Drača (Miki)

300

Goran Opačić

300

Ljube Erceg

400

Dojčilo Drača

1.000

Sretko Alavanja (Koča)

300

Rade Mrkela

200

Aleksandar Guli

200

Mišo Mlinar

100

Slavko Erceg

1.000

Zoran Šaponja

1.000

Božo Sanković

300

Predrag Erceg (Žule)

1.000

Zoran Stegnjajić

500

Nenad Vujasinović

200

Goran Guša

1.000

Milorad Vujanić

150

Dinko Đoković (Sale)

150

Strahinja Švonja

100

Predrag Radmanović

100

Mile Vidić

500

Miroslav Babić

200

Mihail Drača

1.000

Rajko Cupa

100

Radomir Radmanović

200

Milivoj Kresović

90

Rada Garović

30

Goran Uzelac

200

Rajko Gagić

200

Nepoznati donatori

70

Predrag Radmanović

50

Željko Komazec

300

Boris Banić

200

Anđelković

20

Sergej Stegnjaja

100

Vukašin Ninković

70

Rastko Vranešević

20

Vladimir Vranešević

20

Porodica Dare Olujić

500

Boško Kožul

400

Trivko Vuković

50

Dragan Šušak

500

Domin Paravinja

200

Stevo Bjelan

150

Stefan Guljen

100

Miroslav Dobrić

50

Dragan Banić

200

Oliver Uzelac

200

Aleksandar Petrović

300

Obrovačko Bukovački Sabor

1.000

Mile Gnjatović

100

Peđa Mrkela

100

Ležaja

100

Luka Kovačević

100

Boris Erceg

500

Nebojša i Boško Maričić

2.000

Sava Kožul

200

Mihajlo Erić

150

Mišo Gagić

300

Drača Aleksandar (Miki)

300

Marko Kalapać

200

Radovan Đuričić

200

Robert Radošević

300

Duško Dragaš

150

Aleksandar Dragaš

50

Svemir Popović

100

Slavko (Nikole) Drača

2.000

Boško Ignjić

30

Radomir Radmanović

50

Danijel

100

Vanja Kužet

200

Mirko Dopuđ

150

Dragan Vukas

200

Zoran

200

Aranđel Macura

100

Dragan Ignjić

30

Bogdan Veljović

50

Miroslav Drča

200

Dragan Drča

200

Zoran Cupać

200

Radomir (Kosadrona)

50

Vlado Maričić (Milin)

1.000

Predrag Dopuđ

100

Jovan Maričić sa porodicom

500

Radomir Radmanović

50

FC Eagles – Beli orlovi

100

Željko Pucar

1.000

Nenad Šarić

100

Miloš Maričić (Ćipe)

800

Aleksandar Gulić

100

Branko Bogunović

200

Zoran Golub

500

Miroslav Babić

200

Željko Cupać

200

Srećko Gagić

100

Tihomir Oliverić

150

Ilija Trifunović

50

Stojan Olujić

50

Jovan Drča

400

Dragan Despot

100

Srećko Drača – Ljelje

500

Omer Gagić

500

Velibor Rujak

300

Toplica Milosavljević

100

Goran Miljković

100

Saša Parenta

100

Ratko Baljak

100

Ilija Čelević

1.000

Ljube Erceg

500

Zlatko Radovanović

100

Bogdan Novaković (Ljuti)

200

Vlade Alavanja

500

Željko Dereta

200

Erceg Radoslav i Sofija

500

Borislav (Željko) Drača

1.000

Davor Erceg

1.000

Gordana i Đuro (Mile) Drača

500

Đovani Banić

500

Donacije u robi, sponzori piknika

(au dolari)

Goran Opačić

300

Zoran Maričić

500

Slavko Erceg

250

Zastava Hunting

1.800

Darko Erceg

300

Radomir Radmanović

250

Saša Guša

500

Jovica Maljković

200

Stanislav Marčić

500

OSTAVITE KOMENTAR

Please enter your comment!
Please enter your name here