x Istorija veza seže u davnu prošlost sveta i pominje se danas kao baština najvećih kultura kao što su asirska, egipatska, grčka i rimska. U Istočnom rimskom carstvu Vizantiji, prvom susedu Srba, ova veština je bila veoma razvijena i cenjena, a gotovo do savršenstva su dovedeni vez svilom, te zlatnom i srebrnom žicom. Ovaj način rada i materijali su bili privilegija najvišeg društva i sveštenstva. U srednjem veku evropski vez je bio umetnost kojom su se bavile profesionalne vezilje i majstori u okrilju crkve, kao i na dvorovima u samom vrhu plemstva.
x U srpskom narodu vez je bio vrlo važan i čest način ukrašavanja odeće i tekstila. Prema monografiji Etnološkog muzeja "Stari zanati u Srbiji", veruje se da su Srbi i pre doseljavanja na Balkan poznavali vez. U srpskim srednjovekovnim manastirima naročito se negovala ova vrsta umetničke rukotvorine, i njome su izrađivana i ukrašavana crkvena odežda i razni svileni predmeti za bogosluženje. Crkvenim vezom nisu se bavile samo monahinje, nego i monasi. A na dvorovima, vezilje su bile kćeri i gospođe srpskih plemića i vladara. Vez je bio obavezni deo obrazovanja uglednih žena. Tehnike i materijali stizali su iz vizantijskih dvorova i manastira, a to su bili svilena tkanina i konac, te srebrna i pozlaćena žica. Teme su uzimane iz ikonografije.
x Narodni vez je ušao i u usmeno stvaralaštvo, pesme i priče. Tu se pominju lepote vezova, đerđef (okvir za tkaninu), igla, ibrišim (konac), zlato, poštovanje prema vezilji i njenoj veštini i osećanja koja ona unosi u svoj rad. Još je živo predanje iz Vezičeva kod Požarevca o zadužbini Milje vezilje, koja je odbila očevu želju da se uda za nedragog i tako ostala devojka, što je u stara vremena bila porodična sramota. Odbačena i napuštena, da bi se nekako izdržavala, neprestano je vezla, svoje divne majstorije prodavala i od tog novca podigla crkvu zvanu Vezilja. Crkva je porušena u doba Turaka.
x U srpskoj seoskoj zadruzi vez je bio prevashodno ženski posao. Ova veština se prenosila sa kolena na koleno, i to devojkama odmalena kako bi one na vreme mogle da izrade spremu za udaju. Običaj je bio da se u dom supruga dolazi sa dosta svakodnevnih predmeta od tkanina, kao i darova za njegovu rodbinu, a u devojačku spremu su ulazili i peškiri za ukrašavanje svatova, konja i kola na svadbi. Devojkama su u ovim poslovima pomagale majka, baka, ponekad i drugarice. Bogatije porodice su za taj posao ponekad uzimale veštu vezilju u selu.
