M. Karović
OPŠTINA PALILULA: Zgrada Zadužbine u Takovskoj ulici br. 12

Đeneral Mihailo Sreć­ković i njegova supruga Agnija zauzimaju posebno mesto među velikim srpskim dobrotvorima i zadužbinarima iz redova vojske, poput Nikole Čupića, Đorđa – Đoke Vlajkovića i kralja Aleksandra I Karađorđevića.

Mihailo Srećković rođen je 1. oktobra 1843. godine u Kragujevcu. Posle završene gimnazije upisao se 1861. u artiljerijsku školu. Po završetku školovanja, usledila je očekivana i uspešna vojnička karijera. Godine 1866. dobio je čin poručnika, 1876. čin kapetana, 1888. je unapređen za pukovnika, a već je 1894. postavljen za đenerala – piše Slavko Vejinović.

Penzionisan, pa vraćen

Kao mladi oficir, u činu potporučnika, proveo je godinu dana (1873-1874) u Pruskoj artiljerijskoj školi. Bio je i profesor u Vojnoj akademiji, u kojoj je predavao jahanje, vožnju, artiljerijska pravila i disciplinske uredbe.

najduže je bio u trupi sa vojskom. između ostalog, komandovao je drugom šumadijskom baterijom (1876), Smederevskom brigadom prve klase (1877-1878), Petnaestim pešadijskim pukom (1885), a bio je i komandant dunavske divizijske oblasti i vršilac dužnosti komandanta aktivne vojske.

U toku vojničke karijere više puta je bio penzionisan i ponovo vraćan u službu. Prvi put je penzionisan 1899, a zatim reaktiviran 1900. Ponovo je bio penzionisan 1902, pa reaktiviran 7. maja 1906. i, na kraju, konačno penzionisan 7. septembra 1906. godine, u 63. godini života.

Mihailo Srećković je umro 13. septembra 1920, a njegova supruga Agnija 8. februara 1926. Potomaka nisu imali i svu svoju imo­vinu zaveštali su Zadužbinskom odeljenju Ministarstva prosvete, uz zahtev da se osnuje “Zadužbina Agnije i Mihaila Srećkovića, đenerala” iz Beograda.

Opisati stradanja

Prevashodan cilj je bio da pomaže porodice i decu poginu­lih srpskih ratnika. U testamentu, koji je sam sastavio, Mihailo je zapisao da su on i njegova supruga Agnija, uz veliku štednju, stekli nepokretno imanje u Takovskoj ulici br. 12 i 14.

Odredio je da se od godišnjeg prihoda od ove imovine jedna trećina unosi u zadužbinsku masu, a dve trećine da se daju siromašnim familijama aktivnih i rezervnih oficira i podoficira. Kada se steknu finansijski uslovi, da se sastavi ‘”Čitanka za vojsku’, u kojoj će biti opisani svi ratovi vođeni od 1912, istaknute sve borbe i odlikovanja komandi, kako će veštaci moći iz tih opisa izrađivati slike, kojima da se okite kasarne, škole, i srpski domovi”.
Zadužbinskom odeljenju, takođe, ostavio je u amanet da održava njihovu supružničku grobnicu i da im daju pomen, kao i da “nagrađuju, otkupljuju i poklanjaju zaslužnicima korisne knjige”.

Ostvarujući tu odredbu testamenta, iz sredstava Zadužbine otkup­ljivane su i poklanjane vredne knjige, kao na primer: “Vojvoda Radomir Putnik” đenerala Živana Rankovića, “Konjički zbornik” đenerala Milana Vukovića, Karađorđe M. Vukićevića, “Odbrana vardarske i Kačaničke komunikacije” pukovnika N. Pejčića, “Naša otadžbina” Đ. Dimitrijevića, “Bitka kod Kaporeta” đenerala A. Daskalovića, “Od Kumanova do Bitolja Taburna” i dr.

Opštinska zgrada

Na mestu stare zadužbinske zgrade u Takovskoj ulici broj 12 i 14, sredstvima Zadužbine podignuta je 1938. nova zgrada, koja je ima­la dva dela: zgradu iz ulice sa pet spratova i zgradu iz dvorišta sa četiri sprata. U njima je bilo izgrađeno 39 stanova. Sredstvima koja su pribavljana izdavanjem ovih stanova, finansirana je aktivnost Zadužbi­ne za ciljeve zbog kojih je i osnovana.

Zadužbina je prebrodila Drugi svetski rat i delala je sve do 1955, kada je zadužbinska zgrada u Takovskoj ulici, odlukom Odeljenja za stambene poslove NO grada Beograda, uključena u Stambenu zajednicu.

Sada ovu zgradu koristi Skupština opštine Palilula. U međuvremenu, dok je to po zakonu bilo moguće, stanove su otkupili stanari koji su u njima živeli, tako da je Zadužbina ostala bez sredstava za namene koje je zaveštao njen osnivač. Zadužbinom upravlja Fondacija solidarnosti Srbije.

Natpis na fasadi

Uočljiva tabla

Prilikom renoviranja fasade zgrade, sa njenog čela skinuti su likovi Agnije i Mihaila Srećkovića, ali pored ulaznih vrata postavljena je uočljiva tabla od mesinga sa njihovim imenima. Na fasadi zadužbinske zgrade stoji upečatljiv natpis: “Zadužbina poč. Agnije i Mihaila Srećkovića, đenerala”.

Sutra – Zadužbinarstvo kod Srba – Vrlina nacionalnog bića (24): Političar kamenih stavova

OSTAVITE KOMENTAR

Please enter your comment!
Please enter your name here