Persida Milenković, supruga beogradskog trgovca i rentijera Riste Milenkovića, bila je veliki dobrotvor, patriota i humanista.
Smatra se jednim od najvećih srpskih zadužbinara u XX veku. Podigla je Crkvu Svete Trojice u naselju Kumodražu Beogradu i manastir Vavedenja Presvete Bogorodice
na Topčiderskom brdu u Beogradu, piše Slavko Vejinović u knjizi “Zadužbinarstvo kod Srba”.
Smrt sina
– U Ulici Kraljice Natalije br. 37 u Beogradu podigla je školsku zgradu, u kojoj je bio smešten Internat ženske učiteljske škole, a danas se u njoj nalazi Matematička gimnazija. O tome svedoči i uočljiv natpis na tabli koja je postavljena na čelu zgrade, navodi Vejinović. Persida je darivala i dve kuće i vilu za zbrinjavanje sirotinje i školovanje dece: Dom za sirotinju u Tabanovačkoj ulici, zgradu u Ulici kneginje Ljubice br. 5 u Beogradu, u kojoj je 1937. osnovala Zadužbinu “Perse R. Milenkovićke”, i zgradu u Dobračinoj ulici br. 20 u Beogradu, u kojoj je osnovala Fond “Perse R. Milenkovićke”. Kuću u Zmaj-Jovinoj ulici br. 5 u Beogradu, Persida je zaveštala Beogradskom univerzitetu, a vinograd sa
vilom u Rumunskoj (danas Užičkoj) ulici br. 39 poklonila je Crvenom krstu u Beogradu, za dečje letovalište i letnju školu. Zgrada je odavno porušena.
Tokom života redovno je davala značajne novčane priloge prosvetnim i humanitarnim
organizacijama, crkvi, i nesebično je pomagala siromašne ljude koji su joj se obraćali za pomoć.
Persida Milenković (devojačko Ćirić) rođena je u Šapcu 1857. u činovničkoj porodici. Njen otac Nikodije službovao je u Ministarstvu građevina, pa su se preselili u Beograd. Udajom za poznatog beogradskog trgovca, rentijera i dobrotvora Ristu Milenkovića, 1883, Persida ulazi u red najviših beogradskih krugova. Imala je i sina Vojislava, koji je mlad umro.
Stroga, ali dobra
Posle muževljeve smrti posvetila se dobrotvornom radu, osnivaču i održavanju svojih zadužbina. Njeni savremenici zapamtili su je kao povučenu, strogu i štedljivu osobu. Doživela je duboku starost. Umrla je u svojoj vili na Topčiderskom brdu, u 86. godini, 8. februara 1943, u teškim vremenima Drugog svetskog rata. Na Topčiderskom brdu, Persida je, sedam godina pre smrti, veoma brzo, za godinu dana (1935-1936) podigla manastir Vavedenja Presvete Bogorodice.
Crkvu Svete Trojice u naselju Kumodraž Persida je podigla 1924. Na ulazu u crkvu nalazi se mermerna ploča sa uklesanim natpisom ktitorke: “Za vlade Kralja Aleksandra I Karađorđevića pod patrijarhom Dimitrijem podiže ovaj sveti hram u slavu Sv. Trojice Persa R. Milenkovićka iz Beograda za pokoj duše svoje majke Jelke N. Ćirićke” 1924. Crkva je podignuta na Torlaku, na mestu gde je od početka rata 1914. pa sve do septembra 1915. bio štab odbrane Beograda i gde su vođene velike borbe prilikom nastupanja i povlačenja austrijske vojske.
U porti crkve nalazi se spomenik žrtvama i junacima kumodraškim koji su izginuli u ratovima od 1912. do 1918. kao i malo groblje jugozapadno od ulaza u crkvu, na kojem su sahranjeni poginuli na Sremskom frontu. Na spomeniku stoji natpis: “Podignut od njihove porodice, građana opštine Kumodraške i prijatelja 1924. godine.”
Letnjikovac za Crveni krst
U testamentu, koji je napisala 10. maja 1937. godine, za slučaj svoje smrti, odredila je kako da se raspolaže njenom imovinom koju je zaveštala. Tako je, izmeđ ostalog, napisala da se od čistih prihoda njene “Zadužbine Perse R. Milenkovićke”, dobri i valjani studenti oba Beogradska univerziteta, deca aktivnih, penzionisanih ili umrlih državnih čiinovnika ili službenika, kao pitomci Zadužbine šalju na usavršavanje u pojedinim granama nauke. Sve prihode od “Fonda Perse R. Milenkovićke”, namenila je za pomoć za školovanje učenicima oba pola državne Trgovačke akademije u Beogradu, deci postradalih i umrlih trgovaca, koja dobro uče i dobrog su vladanja. Letnjikovac na Topčiderskom brdu – zemište sa vilom zvanom “Persida” u ulici Rumunskoj br. 47 u Beogradu (danas Užička ulica) ostavila je Crvenom krstu, za dečije letovalište i letnju školu. Sabornoj, Vaznesenjskoj i Topčiderskoj crkvi ostavila je po 5.000 dinara, Kolu srpskih sestara u Beogradu 10.000 dinara, a Crkvi Sv. vavedenja na Topčiderskom brdu ostavila je 100.000 dinara. Na kraju testamenta zapisala je da ostalu imovinu, za koju nije učinila naredbu, ostavlja poglavarstvu grada Beograda, da je unovči i dobijeni novac upotrebi za pomoč gradskoj sirotinji – zapisao je Vejinović.
Da se niko ne meša
Persida je testamentom odredila da se sahrani u svojoj zadužbini, u Crkvi Sv. vavedenja na Topčiderskom brdu. Za staranje oko njenog pogreba zamolila je Upravu Kola srpskih sestara. Ostavila je zato potrebna novčana sredstva.
– U to neka se niko ne meša i ne traži računa – napisala je Persida.
