Popis stanovništva u Srbiji koji je počeo 1. oktobra, obuhvatio je državljane Srbije u rasejanju, a direktor Republičkog zavoda za statistiku Miladin Kovačević kaže za “Vesti” da se već prvih dana pokazalo da je interesovanje dijaspore za učešće na popisu veliko.
Zasad, kako kaže direktor RSZ, nema nikakvih problema prilikom popisa, a do juče je popisano više od pola miliona stanovnika.
Popis državljana Srbije u dijaspori se, kako podseća Kovačević, obavlja na dva načina, ili putem srodnika koji žive u Srbiji, ili popunjavanjem upitnika na posebnoj internet stranici.
– Postoji opcija da se srodnici koji žive u Srbiji pitaju ko je od njihovih članova odsutan iz zemlje, bilo da je to u trajanju od godinu dana ili duže. Ukoliko osobe nemaju srodnike u Srbiji, postoji posebna internet stranica s upitnikom, u kojoj svi koji žive van Srbije mogu da unesu svoje podatke – objasnio je direktor RZS.
Popis stanovništva realizuje se do 31. oktobra. Preliminarni rezultati će biti objavljeni 30. novembra, dok će konačni biti poznati od aprila 2023. godine do kraja maja 2024. godine.
Popisivači će prikupljati podatke o stanovništvu, njegovoj starosnoj, polnoj, obrazovnoj i bračnoj strukturi, o ekonomskoj aktivnosti, strukturi domaćinstava i porodica kao i stambenom fondu.
Za potrebe popisa je obučeno 17.500 kandidata. Popisivači će biti u direktnoj komunikaciji sa građanima. Oni će ići, od vrata do vrata, i metodom intervjua unositi podatke pomoću laptopova u elektronske obrasce. Ovi elektronski upitnici se koriste prvi put u Srbiji, a korišćenje tih obrazaca umesto papirnih, pomoći će da se popis obavlja brže ali i da se brže obrađuju podaci.
U osvrtu na tok popisa, Miladin Kovačević pojašnjava da popisivači na terenu tokom dana unose u obrasce podatke o građanima i potom ih svake večeri transferišu u centralnu bazu.
Direktor RSZ je pre nego što je popis počeo naglasio da je to najsloženije statističko istraživanje, da je “tradicija, potreba i obaveza”, a da rezultati predstavljaju trajnu vrednost i da “nemaju ograničavajuću distancu”.
– Podacima se dobija slika o trenutnom stanju na terenu ali i o budućim kretanjima stanovništva, o padu fertriliteta, starenju stanovništva, seljenju stanovništva. Zato je važno da svi učestvujemo u popisu i doprinesemo njegovoj realizaciji – poručio je Kovačević.
Svaki građanin prilikom popisa stanovništva u Srbiji ima pravo da se na pitanja nacionalnosti, veroispovesti i nacionalne pripadnosti, koja spadaju u osetljiva, izjasni onako kako želi ili kako se oseća. Odnosno, to su jedina tri pitanja na koja, prema Ustavu Srbije, građanin ne mora da odgovori. U RSZ podsećaju i da se podatak poput jedinstvenog matičnog broja građanina (JMBG) može dati popisivaču sa bilo kog važećeg dokumenta kao i da ga građanin može sam da pročitata ili da dokument da na uvid popisivaču.
Popisivač je dužan da nosi sa sobom karticu na kojoj je njegova fotografija, ime i prezime i identifikacioni broj, a taj dokument od njega građani mogu zatražiti u bilo kom trenutku.
Pad broja stanovnika
Popis stanovništva, kako je kazao Miladin Kovačević, kao ni prošli put, neće biti sproveden na teritoriji Kosova i Metohije.
Troškovi popisa iznose oko pet evra po stanovniku, deo sredstava obezbeđen je iz budžeta Srbije, a deo iz budžeta Evropske komisije.
Srbija ima dugu tradiciju popisivanja, o čemu govori podatak da je prvi popis održan juna 1834. Ovogodišnji je 28. popis. Inače, podaci sa popisa održanih posle 1981. kad je Srbija imala rekordnih više od 9, 3 miliona, pokazali su pad broja stanovnika u Srbiji. Na popisu 2011. godine, upisano je 7.186.862 stanovnika Srbije.
Kazne za neučešće
Prema Zakonu o popisu, državljani Srbije koji imaju prebivalište odnosno boravište u zemlji i stalno nastanjeni stranci sa boravištem u Srbiji, u obavezi su da učestvuju u popisu i da na sva pitanja daju tačne i potpune odgovore. Odbijanje učestvovanja u popisu kao i davanje nepotpunih i netačnih podataka povlači prekršajnu odgovornost i novčanu kaznu od 20.000 do 50.000 dinara.
Telefon i sajt za sve informacije
Građani, svakog dana, mogu besplatno da pozovu broj telefona: 0800 444 005 kako bi se informisali o popisu. Na sajtu: https://popis2022.stat.gov.rs objavljena su i metodološka uputstva za popisivače koja sadrže upitnike za građane.
