Post, ili svesno uzdržavanje od hrane ili značajno smanjenje unosa kalorija tokom određenog vremenskog perioda, postaje sve popularniji među ljudima koji žele da poboljšaju svoje zdravlje ili smršaju.
Jedan od najpoznatijih oblika je dijeta 5:2, u kojoj ljudi jedu normalno pet dana u nedjelji, dok ograničavaju unos kalorija na 500 do 600 kalorija druga dva dana.
Zagovornici posta navode brojne prednosti, od kojih je najpoznatija gubitak težine. Prema medicinskom centru “Džons Hopkins”, post takođe može pomoći u kontroli nivoa šećera u krvi, poboljšanju zdravlja srca i povećanju fizičke izdržljivosti.
Međutim, stručnjaci napominju da je potrebno još istraživanja na ljudima kako bi se sve ove koristi naučno potvrdile.
Šta se dešava u telu tokom prvih 48 sati?
Doktor Alan Goldhamer, gost u popularnom podkastu Stivena Bartleta, objasnio je šta se tačno dešava u telu tokom ranih faza posta. Ključna promena nastupa u roku od 24 do 48 sati, kada telo prestaje da koristi glukozu kao glavni izvor energije i počinje da proizvodi ketone razgradnjom masti.
Prema njegovim rečima, mozak, jetra i mišići postepeno prelaze sa korišćenja glukoze na korišćenje ketona, a ova tranzicija zavisi od količine glikogena uskladištenog u telu.
U periodu od 16 do 48 sati telo prelazi na sagorevanje masti, što mnogi prepoznaju kao početak efikasne faze gubitka težine.
Post i zdravlje mozga
Jedno važno jedinjenje koje se stvara tokom posta jeste beta-hidroksibutirat (BHB), izvor energije koji telo proizvodi kad potroši ugljene hidrate. Osim što podstiče sagorevanje masti, BHB je povezan i sa boljim zdravljem mozga.
Doktor Goldhamer objašnjava da BHB stimuliše proizvodnju BDNF-a, neurohemikalije koja štiti nervne ćelije od oštećenja. BDNF, odnosno neurotrofični faktor izveden iz mozga, igra ključnu ulogu u zaštiti mozga od oksidativnog stresa, koji je povezan sa razvojem bolesti poput Alchajmerove i Parkinsonove.
Šta se dešava po satima?
Naučnici su detaljno proučili kako telo reaguje tokom posta:
U prva četiri sata telo završava varenje poslednjeg obroka.
Nakon osam sati nivo šećera u krvi počinje da opada, a telo koristi glikogen iz jetre i mišića kao izvor energije.
Nakon 12 sati rezerve glukoze se troše, pa jetra počinje da razgrađuje masti i proizvodi ketone.
Nakon 16 sati pokreće se proces autofagije – prirodni mehanizam kojim telo reciklira oštećene ćelije, čime se podstiče regeneracija organizma.
Konsultujte se sa lekarom pre nego što započnete post
Iako se post pokazao korisnim u mnogim slučajevima, nije pogodan za svakog. Osobe sa hroničnim bolestima, kao i trudnice i dojilje, trebalo bi da se konsultuju sa svojim lekarom pre nego što uvedu ovu praksu.
Kao i kod svake veće promene u ishrani, važno je pratiti reakcije tela i postepeno uvoditi nove navike.
